କଣ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଗିରଫ ହେବାର ନିୟମ କଣ ? ଦେଖନ୍ତୁ ସ୍ପେଶାଲ ରିପୋର୍ଟ
କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗି-ର-ଫ ହେବେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ? କିଏ କରିପାରିବେ ଗି-ର-ଫ ? ଦର୍ଶକ ବନ୍ଧୁ ଅଧିକାଂଶ ମନରେ ଏ ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନ ଆସୁଥିବ । ଏବେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଚାଲିଛି ଗି-ର-ଫ-ଦା-ରୀ ରାଜନୀତି । ଅବକାରୀ ନିୟମରେ ଦୁ-ର୍ନୀ-ତି ହୋଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ କରି ବନ୍ଧା ହୋଇସାରିଲେଣି ଦିଲ୍ଲୀର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ । ଏବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଙ୍କ ପାଳିକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତା ।
ଦିଲ୍ଲୀରେ ଏବେ ଅରବିନ୍ଦ କ୍ରେଜିୱାଲଙ୍କ ଉପରେ ଝୁଲୁଛି ଗି-ର-ଫ-ଦା-ରୀ ର ଖ-ଣ୍ଡା । କାରଣ ସିବିଆଇ ତାଙ୍କୁ ଘନ ଘନ ଜେରା କରିସାରିଲାଣି । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କି ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ଅନ୍ୟ କେହି ମନ୍ତ୍ରୀ ସେମାନଙ୍କୁ ଆ-ରେ-ଷ୍ଟ କରିବାର ନିୟମ କଣ ରହିଛି । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେଉଁ ନିୟମରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଙ୍କୁ ଗି-ର-ଫ କରାଯାଇପାରିବ ।
କୋଡ ଅଫ ସିଭିଲ ପ୍ରୋସିଡିଓର ଧାରା 135-ଏ ଅନୁସାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ, ଲୋକସଭା, ରାଜ୍ୟସଭାର ସଦସ୍ୟ, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ବିଧାନସଭାର ଓ ବିଧାନ ପରିଷଦର ସଦସ୍ଯଙ୍କୁ ସିଭିଲ ମାମଲାରେ ଗି-ର-ଫ-ଦା-ରୀ-କୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିପାରେ । ହେଲେ କ୍ରି-ମି-ନା-ଲ ମାଲଲାରେ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି ପ୍ରକାରରେ ବି ମୁକ୍ତି ମିଳିବା କଷ୍ଟକର । କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ରହିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟମ ।
ଯଦି ଅ-ପ-ରା-ଧି-କ ମାମଲାରେ ସାଂସଦ, ବିଧାନସଭା କିମ୍ବା ବୈଧ ପରିଷଦର କୌଣସି ସଦସ୍ଯଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିବାକୁ ଥାଏ ଏଥିପାଇଁ ଉଭୟ ଗୃହର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ମଞ୍ଜୁରୀ ନେବା ଜରୁରୀ । ଏହି ଧାରାରେ ଏହା ବି କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଅଧିବେଶନରେ 40 ଦିନ ପୂର୍ବରୁ, ଅଧିବେଶନ ସମୟରେ ବା ଅଧିବେଶନର 40 ଦିନ ଯାଏଁ ନା କୌଣସି ସଦସ୍ଯଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇପାରିବ ନା ସେମାନଙ୍କୁ ହେପାଜତରେ ନିଆଯାଇପାରିବ ।
କାରଣ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସାଂସଦ ଓ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଧାନସଭାର ସଦସ୍ୟ ଅଟନ୍ତି । ତେଣୁ ଏମାନଙ୍କ ଉପରେ ଉପରୋକ୍ତ ନିୟମ ଲାଗୁ ହେବ । ଖାଲି ଏତିକି ନୁହେଁ ସଂସଦର ପରିସର ବା ବିଧାନସଭାର ପରିସରୁ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ନେତାଙ୍କୁ ଗି-ର-ଫ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହି । କାରଣ ସେଠାରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ବା ସଭାପତିଙ୍କ ଆଦେଶ ବଳବତ୍ତର ରହିଥାଏ ।
କିନ୍ତୁ ଅପରାଧିକ ମାମଲାରେ ଏମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟମ ଭିତରେ ଗି-ର-ଫ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସାଂସଦ ବା ବିଧାନସଭାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ସୂଚିତ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ । ଏବେ ଜାଣିବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଗି-ର-ଫ କରିବାର ନିୟମ କଣ ରହିଛି । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏପରି ଭାବେ ଗି-ର-ଫ କରାଯାଇପାରିବ ନାହି ।
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 361 ଅନୁସାରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ନିୟମ କୋହଳ କରାଯାଇଛି । କୌଣସି କୋର୍ଟ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଗି-ର-ଫ-ନା-ମା ଜାରି କରିପାରିବ ନାହି । ଏହି ଦୁଇ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନାଗରିକଙ୍କୁ ଉଭୟ ସିଭିଲ ଓ କ୍ରି-ମି-ନା-ଲ ମାମଲାରେ ବାଦ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହା କେବଳ ପଦରେ ଥିବା ଯାଏଁ ହେଲେ ପଦରୁ ହଟିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଗି-ର-ଫ କରାଯାଇପାରିବ ।
କୌଣସି ଶାସକ ପଦରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିୟମ ଅଲଗା ହୋଇ ଥାଇପାରେ କିନ୍ତୁ ଏଥିପାଇଁ ଯାଞ୍ଚ ଏଜେନ୍ସିର ପ୍ରକ୍ରିୟା କିନ୍ତୁ ସାଧାରଣ ଗିରଫଦାରୀ ପରି ସମାନ । ତାହେଲେ ବନ୍ଧୁଗଣ ଆପଣଙ୍କର ଏହି ହବାରକୁ ନେଇ ମତ ଆମକୁ କମେଣ୍ଟ ଜରିଆରେ ଜଣାଇବେ, ଧନ୍ୟବାଦ ।
